BÍ KÍP “SINH TỒN” TRONG RỪNG: CẨM NANG AN TOÀN CHO HÀNH TRÌNH TREKKING VIỆT NAM
Cảm giác chinh phục núi rừng, khám phá thiên nhiên hoang sơ luôn đầy lôi cuốn và kịch tính. Tuy nhiên, niềm hứng khởi đó luôn đi kèm với rủi ro: từ việc lạc lối, kiệt sức, cho đến đối diện với chấn thương bất ngờ. Sự chuẩn bị chính là yếu tố then chốt để phân biệt giữa một cuộc phiêu lưu đáng nhớ và một tình huống khẩn cấp.
Bài viết này tổng hợp những kinh nghiệm và mẹo an toàn khi đi phượt rừng thực chiến từ buổi workshop “Adventure Safe VietNam”, giúp bạn trang bị kiến thức để an toàn trên mọi nẻo đường.
1. Hành trang không thể thiếu: Chìa khóa sinh tồn cho mọi tình huống
Hành trang sinh tồn khi đi rừng phải được ưu tiên hàng đầu, vượt xa đồ ăn và nước uống đơn thuần. Hãy đảm bảo danh sách thiết bị tối thiểu của bạn bao gồm:
- Giày chuyên dụng: Chọn loại chống trượt, có khả năng bảo vệ mắt cá chân và chống thấm nước tốt.
- Dụng cụ đa năng: Một con dao sinh tồn hoặc dao gấp nhỏ gọn là công cụ đắc lực khi gặp chướng ngại vật hay cần dựng trại khẩn cấp.
- Thiết bị định vị dự phòng: Luôn mang theo bản đồ in và la bàn vật lý. Pin điện thoại hay GPS có thể “hết hơi” nhanh hơn dự kiến.
- Hộp sơ cứu cá nhân: Đây là vật tối quan trọng. Hãy ưu tiên một chiếc túi sơ cứu nhỏ gọn có đầy đủ băng gạc, băng thun, găng tay y tế, và đặc biệt là chăn giữ nhiệt khẩn cấp.
- Nguồn nước ổn định: Bình giữ nhiệt hoặc thiết bị lọc nước cá nhân để đảm bảo cung cấp nước sạch trong suốt hành trình.
Trải nghiệm thực tế: Trong chuyến trekking tại Bidoup, một thành viên bị trật mắt cá chân do đi giày không phù hợp trên địa hình ẩm ướt. Nhờ có sẵn băng thun trong túi sơ cứu, chúng tôi đã kịp thời cố định và hỗ trợ bạn ấy di chuyển an toàn xuống núi.
2. Kỹ năng định hướng: Thoát khỏi nguy cơ “mất tích trong rừng”
Công nghệ hỗ trợ rất nhiều, nhưng khi ở rừng sâu, sóng điện thoại có thể hoàn toàn biến mất. Kỹ năng định hướng là cách tốt nhất để bạn không trở thành “tin mất tích”:
- Nắm vững kỹ năng đọc bản đồ địa hình: Hiểu về các ký hiệu, đường đồng mức để xác định khe suối, sườn dốc và hướng đi.
- Sử dụng GPS thông minh: Luôn tải bản đồ và tracklog ngoại tuyến (offline) trước khi đi.
- Nguyên tắc cơ bản khi bị lạc (STAY PUT – Ôm cây): Nếu bị lạc trong rừng, hãy dừng lại! Giữ bình tĩnh, tìm nơi an toàn, và tập trung phát tín hiệu cầu cứu thay vì cố gắng đi vô định.
Trải nghiệm thực tế: Ở Lâm Đồng từng có trường hợp nhóm phượt rừng bị mất phương hướng gần hai ngày. Thiếu các dụng cụ phát tín hiệu đơn giản như còi cứu hộ hay bật lửa dự phòng đã làm công tác cứu hộ trở nên phức tạp và kéo dài hơn.
3. Ứng phó khẩn cấp: Sơ cứu đúng cách, đúng lúc
Những tình huống nguy hiểm và cách ứng phó khẩn cấp ban đầu mà bạn cần ghi nhớ:
- Mất nước/Kiệt sức: Nếu không có nước uống, ưu tiên tìm nguồn nước chảy. Sử dụng viên lọc hoặc ống lọc nước nếu có.
- Hạ thân nhiệt: Nhanh chóng quấn chăn giữ nhiệt (có sẵn trong túi sơ cứu) để giữ ấm, tránh nằm trực tiếp xuống đất ẩm lạnh.
- Gặp rắn độc: Sơ cứu rắn cắn cần tuân thủ nguyên tắc: KHÔNG rạch vết thương, KHÔNG hút nọc, KHÔNG buộc garo. Cố định chi bị cắn, giữ nạn nhân bất động và gọi hỗ trợ y tế sớm nhất.
- Chấn thương cơ xương: Dùng băng thun (có trong túi sơ cứu) để cố định vết bong gân hoặc dùng nẹp tạm thời từ cành cây khô trước khi vận chuyển nạn nhân.
Trải nghiệm thực tế: Một nhóm thám hiểm VQG Cúc Phương bị ong rừng tấn công. Thay vì chạy loạn, cả nhóm đã bình tĩnh tụ tập, dùng áo khoác che chắn. Nhờ có sẵn thuốc giảm đau và băng lạnh trong túi y tế, họ đã xử lý nhanh các vết sưng tấy ban đầu trước khi đến trạm y tế.
Chuẩn bị là trách nhiệm – An toàn là ưu tiên hàng đầu
Hành trình khám phá thiên nhiên luôn ẩn chứa rủi ro, nhưng rủi ro có thể giảm đi rất nhiều nếu chúng ta chuẩn bị đúng cách. Chiếc túi sơ cứu trong balo không nặng bao nhiêu, nhưng đôi khi lại là thứ quyết định giữa sự an toàn và nguy hiểm.
Hãy trang bị kỹ năng, chuẩn bị hành trang an toàn và nhớ rằng: Sơ cứu kịp thời, chính xác – không chỉ cứu mình, mà còn cứu được người khác.
